Σπίλοι (Ελιές)

Σπίλοι στην ιατρική ορολογία είναι οι ελιές στο δέρμα. Αποτελούν συνήθως συναθροίσεις μελανών κυττάρων που είναι αβλαβείς και έχουν τη μορφή κηλίδων ροζ, μαύρου ή καφέ χρώματος. Λέγονται και μελανοκυτταρικοί σπίλοι. Η πλειοψηφία των ατόμων έχουν από 10 μέχρι 40 σπίλους.

Οι σπίλοι είτε υφίστανται εκ γενετής, οι οποίοι ονομάζονται συγγενείς μελανοκυτταρικοί σπίλοι, είτε μπορεί να αναπτυχθούν αργότερα κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκατιών της ζωής. Ουσιαστικά, οι πιο πολλοί σπίλοι παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας και ονομάζονται επίκτητοι μελανοκυτταρικοί σπίλοι. Επίσης, αναπτύσσονται και αργότερα, κατόπιν υπερβολικής και συνεχούς έκθεσης στον ήλιο.

Υφίστανται διάφοροι τύποι σπίλων, από τους οποίους οι περισσότεροι είναι αβλαβείς, ενώ για κάποιους υπάρχει ο κίνδυνος να εξαλλαχθούν σε καρκίνο του δέρματος. Έτσι, οι σπίλοι διακρίνονται στις κάτωθι αναγραφόμενες κατηγορίες:

• Κοινοί Σπίλοι: πρόκειται για ομαλούς και στρογγυλούς, οι οποίοι έχουν ομοιόμορφο ροζ, καφέ ή μαύρο χρώμα. Είναι επίπεδοι ή ελαφρά ανυψωμένοι.
• Δυσπλαστικοί ή Άτυποι Σπίλοι: πρόκειται για καλοήθεις, (μη καρκινικούς) σπίλους. Παρ’ όλ’ αυτά, μοιάζουν συχνά με μελάνωμα. Είναι πιθανό να έχουν διαφορετικό χρώμα ή ανόμοια όρια, καθώς και να είναι μη συμμετρικοί. Τα άτομα με αυτού του είδους τους σπίλους έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν μελάνωμα.
• Επιδερμικοί Σπίλοι: πρόκειται για πλάκες, οι οποίες είναι κερατωτικές ή μυρμηκιώδεις. Όταν εμφανίζονται, είναι ασυμπτωματικοί και μη φλεγμονώδεις σπίλοι, με συχνότερη εντόπιση στο λαιμό και στην κεφαλή του ατόμου.
• Κυανοί Σπίλοι: έχουν σκούρο μαύρο ή μπλε χρώμα. Ακόμη, είναι δυνατόν να είναι θολωτοί ή επίπεδοι.
• Σπίλοι Becker: έχουν καφέ χρώμα, είναι έντριχες υπερμελαγχρώσεις και αναπτύσσονται είτε στην παιδική, είτε στην εφηβική ηλικία σε οποιοδήποτε σημείο του ανθρώπινου σώματος.
• Σπίλοι Halo: οι συγκεκριμένοι σπίλοι έχουν μία λευκή στεφάνη γύρω από την περιφέρειά τους. Με το πέρασμα του χρόνου, το χρώμα που έχουν αρχίζει να εξασθενεί αρχικά κεντρικά και στη συνέχεια περιφερικά
• Σπίλοι του Ito: δεν αναπτύσσονται στην επιδερμίδα, αλλά στο χόριο. Οι συγκεκριμένοι σπίλοι εμφανίζονται συνήθως στα μπράτσα και στους ώμους.
• Σπίλοι του Ota: και αυτοί αναπτύσσονται στο χόριο. Οι συγκεκριμένοι σπίλοι εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο και γύρω από τα μάτια, ενώ παράλληλα συσχετίζονται με μελάνωμα, γλαύκωμα καθώς και άλλα σύνδρομα.
• Σπίλοι Spitz: συνήθως παρουσιάζονται πριν από την ηλικία των 20 ετών, έχουν απόχρωση ροδόχρωμη και προεξέχουν.
• Σμηγματογόνοι Σπίλοι: πρόκειται για επιδερμικούς σπίλους, οι οποίοι συχνά εμφανίζονται στο πρόσωπο ή στο τριχωτό της κεφαλής. Περιλαμβάνουν σμηγματογόνους αδένες μαζί με υπολειμματικούς θύλακες τριχών.
• Σμηγματογόνοι Σπίλοι Jadassohn: πρόκειται για βλάβη, η οποία εμφανίζεται κυρίως στο τριχωτό της κεφαλής και στο πρόσωπο και περιλαμβάνει σμηγματογόνους αδένες, αποκρινείς αδένες και θύλακες τριχών. Εμφανίζονται υπερυψωμένοι ή πεπαχισμένοι.

Οι περισσότεροι σπίλοι είναι ακίνδυνοι και δεν υπάρχει λόγος αφαίρεσης:

• Εάν δεν υφίσταται υποψία για άλλη βλάβη.
• Εάν δεν υπάρχει τραυματισμός.
• Εάν δεν ενοχλεί αισθητικά.

Στην περίπτωση που ο ασθενής παρατηρήσει ότι ο σπίλος αλλάζει μέγεθος, σχήμα ή χρώμα, τότε είναι απαραίτητο να ελεγχθεί ιατρικά, προκειμένου να εξαιρεθεί η πιθανότητα  καρκίνου του δέρματος.

Η ολόσωμη χαρτογράφηση των σπίλων θεωρείται απαραίτητη. Είναι το πλέον αποδεκτό και αξιόπιστο σύστημα ελέγχου των σπίλων και είναι η μόνη ενδεδειγμένη προληπτική εξέταση σχετικά με την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Με αυτήν τη ψηφιακή εξέταση, χαρτογραφούνται όλοι οι σπίλοι σε όλο το σώμα και παρακολουθούνται από εξέταση σε εξέταση και με λεπτομέρεια όλες οι μεταβολές που παρουσιάζουν.

Ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας ενός ανθρώπου να παρουσιάσει δερματικό καρκίνο, η συγκεκριμένη εξέταση είναι απαραίτητο να γίνεται τουλάχιστον 1 φορά ετησίως.

Εάν ο γιατρός κρίνει ότι ένας σπίλος είναι ύποπτος, τότε πραγματοποιεί ιστολογική βιοψία στον ασθενή.

Η μέθοδος αφαίρεσης ενός σπίλου, εξαρτάται από το αν αυτός είναι καλοήθης, ή κακοήθης.

Η τεχνική LASER εφαρμόζεται αποκλειστικά στην περίπτωση που ο σπίλος είναι καλοήθης. Η αφαίρεση πραγματοποιείται κυρίως για αισθητικούς λόγους ή για αποφυγή τραυματισμού του συγκεκριμένου σπίλου είτε εάν έχει τραυματιστεί.

Σε περίπτωση που κάποιος σπίλος φαίνεται ύποπτος, τότε η χειρουργική εκτομή είναι μονόδρομος και πρέπει να ακολουθήσει ιστολογική εξέταση.

Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν το ενδεχόμενο να εμφανιστεί κάποιο μελάνωμα είναι:

• Έντονη έκθεση στον ήλιο
• Ύπαρξη ευαίσθητου ή ανοιχτόχρωμου δέρματος
• Συχνή εμφάνιση ηλιακών εγκαυμάτων
• Να εφαρμόζεται μαύρισμα με τεχνητά μέσα
• Να υπάρχει μεγάλος αριθμός σπίλων
• Να υπάρχει ατομικό ιστορικό μελανώματος
• Να υπάρχει οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
• Το άτομο να έχει φυσικά ξανθά ή κόκκινα μαλλιά
• Το άτομο να έχει μπλε μάτια